News
Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in hayatını konu alan “Mehmed: Fetihler Sultanı” adlı dizi, TRT ekranlarında izleyicilerle buluştu. Bu diziyle birlikte, Osmanlı tarihine damga vuran önemli isimlerden biri olan Çandarlı Halil Paşa’nın hayatı da merak konusu oldu.
ÇANDARLI HALİL PAŞA KİMDİR?
Çandarlı Halil Paşa, 1439-1453 yılları arasında Osmanlı Devleti’nde sadrazamlık görevini üstlenmiş önemli bir devlet adamıdır. İstanbul’un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmet tarafından idam edilen paşa, Osmanlı tarihinde idam edilen ilk sadrazamdır.
Çandarlı Halil Paşa’nın doğum tarihi net olarak bilinmiyor. Babası, Çandarlı İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı döneminde kazasker olarak atandı. Babasının ölümü üzerine, Sultan II. Murat tarafından 1429 yılında sadrazamlığa getirildi. Padişahın savaşlardan hoşlanmadığını göz önünde bulundurarak, barışçıl bir politika izledi.
OSMANLI DEVLETİ’NE HİZMETLERİ VE TARİHTEKİ ROLÜ
Fatih Sultan Mehmet’in ilk saltanat döneminde, Osmanlı Devleti’ni fiilen yönetti ve Anadolu beyliklerine karşı yapılan sert müdahaleleri engelleyerek iç karışıklığı önledi. Macar-Lehistan Kralı III. Ladislav komutasındaki Haçlı Ordusu’nun Varna’ya yönelmesi üzerine Osmanlı ordusunun başına II. Murat’ı getirerek büyük bir zafer elde edilmesini sağladı. Çandarlı Halil Paşa, Osmanlıların Mora’ya büyük bir sefer yapmasında, Eflak Prensi III. Vlad Tepeș’in Macar müttefiklerinden ayrılmasında ve II. Kosova Muharebesi’nde Osmanlı ordusunun Janos Hunyadı komutasındaki Macar-Eflak ordusunu imha etmesinde önemli rol oynadı.
ÇANDARLI NEDEN İDAM EDİLDİ?
Fatih Sultan Mehmet’in ikinci saltanatı döneminde de sadrazamlık görevine devam eden paşayla, padişahın lalası olan Zağanos Mehmet Paşa ile arasında politik anlamda çatışma yaşandı. Çandarlı Halil Paşa, padişaha Bizans’a karşı daha ılımlı bir politika izlenmesi gerektiğini savunurken, Mehmet Paşa daha atak bir politika benimsedi.
Çandarlı Halil Paşa; İstanbul’un kuşatılması sırasında, Avrupa’da yeni bir Haçlı ittifakı olabileceği endişesi taşıyarak kuşatmanın kaldırılması gerektiğini belirtti ve bu tavsiyeleri, Çandarlı Halil Paşa’nın rüşvet aldığı söylentilerine yol açtı. İstanbul’un fethinden sonra, Sultan II. Mehmet, çoğalan ve katılaşan dedikoduları dikkate alarak gerekli soruşturmalar sonucu Halil Paşa’yı sadrazamlıktan azletti. Çandarlı Halil Paşa, tutuklanarak Yedikule’de Altın Kapı’da kırk gün hapsedildi ve 10 Temmuz 1453 tarihinde gözlerine mil çekilerek idam edildi. Cenazesi, oğlu İbrahim Paşa tarafından İznik’e götürülerek Nilüfer Camisi İmareti yakınındaki türbesine defnedildi. İdamından sonra, kendisinin ve ailesinin tüm mal varlığına el konuldu.
Çandarlı Halil Paşa’nın mirası, Ege’deki Çandarlı Körfezi’nde yaptırdığı kale ile ve İznik’te inşa ettirdiği imaret ile yaşamaya devam ediyor. Edirne’de “Halil Paşa Hanı” olarak bilinen bir han da onun eserleri arasında yer alıyor.
