0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kalp nakli, sonrası “Organ reddi” sonucu bedenin kalbi etmemesi durumunda erken müdahale edilmediği takdirde kalp hücreler- ziyana uğrayarak, fonksiyonunu yitirebiliyor.

Doktorlar, nakledilen organın reddedilme ihtimaline karşı sıklıkla kalpten küçük örnekler alarak, mikroskop altında incelenmesi için biyopsiye gönderiyor. Biyopsi sonucunda hücrelerin hasara uğradığı görünüyorsa, kalbin fonksiyonunun ve hastanın yaşama tutunmasının sağlanması için tedavideki ilaçların dozu ve çeşidi değiştiriliyor.

Bu kapsamda Boğaziçi Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi’ndeki akademisyenler yeni nakledilen kalbin reddini önlemek hedefiyle ortaklaşa yapay zekâ geliştirmeye başardılar.

YAPAY ZEKÂNIN İDDİASI YÜZDE 90 GERÇEK ÇIKIYOR

Organ reddini erken teşhis etmek maksadıyla Boğaziçi ve Harvard üniversiteleri bir çalışma yürüttü. Türkiye’den Ege Üniversitesi Hastanesi, Kartal Dr. Lütfi Kırdar Kent Hastanesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesine bağlı hastaneler ile Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinin yanı sıra Amerika ve İsviçre’deki kimi hastanelerden 2 bini aşkın hastanın bilgileri toplandı.

Bu bilgilerle nakledilen yeni kalpten alınan örneklerin imajlarını otomatik tahlil edebilen, doku uyumsuzluğunu erken safhada saptayabilen ve sebebini ortaya koyabilen, doku uyumsuzluğunun evrelendirmesini yapabilen bir yapay zeka geliştirildi.

Yaklaşık iki yıl süren ve yüzde 90 doğruluk hissesi olan yapay zeka çalışmasına dair hazırlanan makale, tıpta dünyanın en itibarlı mecmualarından kabul edilen Nature Medicine’de yayınlanarak, literatüre girdi.

ORGAN REDDİ KLASİK YOLLARDA GÖZDEN KAÇABİLİYOR

Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsünden Dr. Mehmet Turan, yapay zekayı geliştiren grupta yer aldığını, TÜBİTAK Milletlerarası Önder Araştırmacılar Programı kapsamında 2019’da Türkiye’ye geldiğini belirtti.

Dr. Turan, rastgele bir nakil sonrasında, bağışıklık sistemi tarafından yabancı bir doku olarak algılanan organın, beden tarafından birinci evrede reddedildiğini ve nakil geçiren kişinin ömür uzunluğu bağışıklık sistemini baskılayıcı birtakım ilaçlar kullandığını anlattı.

Ret durumu varsa ve bu ileri düzeye gerçek gidiyorsa dozların ayarlanması, bazen ilaçların değiştirilmesi ya da farklı kombinasyonlarda hastaya verilmesi gerektiğini aktaran Turan, bunların hastanın kurtarılması açısından kritik ehemmiyeti bulunduğunu vurguladı.

Mehmet Turan, nakilden daha kıymetli olanın sonraki süreçte uygulanan tedavi usulü ve ilaçların dozları olduğunu yineleyerek, şöyle devam etti:

“Yaptığımız yapay zeka, karar dayanak düzeneği olarak patologlarımıza, hekimlerimize yardımcı olabilecek. Erken evrede birtakım retlerin olduğunu ve doz ayarlanmasına gidilmesi gerektiğini doktora söyleyebilecek bir sistem. Olağanda, hekimlerimiz bunu mikroskop eşliğinde gözlemleyebiliyorlar lakin esasen değerlendirmesi sıkıntı bir biyopsi çeşidi. Görüş ayrılıkları olabiliyor. Erken teşhis bakımından da tahminen reddin çok daha küçük bir alanda olması sebebiyle gözden kaçma ihtimali olabiliyor. Bu çeşit otomatize edilmiş sistemler her vakit için bu aksaklıkları gidermek açısından çok kritik ehemmiyete sahip.”

KULLANIM MÜSAADESİ ALABİLMEK İÇİN ÇALIŞAMALAR DEVAM EDİYOR

Turan, hastane ortamında, tabiplerle yapay zekanın performansını ölçtüklerini belirterek, “Doktorlarımızla eş paha performanslar elde ettiğini ve karar dayanak düzeneği olarak kullanıldığında onların performanslarını da yükselttiğini, işlerini kolaylaştırdığını, genç patologlara bir eğitim aracı olarak da verilebileceğini gördük deneyimli patologlarımızla. Bunların hepsi bizim için hem memnunluk hem heyecan verici gelişmeler oldu” dedi.

Dr. Mehmet Turan, Boğaziçi Üniversitesi olarak, çalışma mühletince Türkiye’deki kohortun oluşturulmasında, eksikliklerin giderilmesinde ve yapay zekaya katkı sunulmasında vazife aldıklarını aktardı.

Literatüre kazandırılan yapay zekanın hastanelerde kullanılmaya başlanması için birtakım onay ve testlerden geçmesi gerektiğini aktaran Turan, bunun da takip edilip, ilerlenmesi gereken bir süreç olduğunu lisana getirdi.

GELİŞTİRİLEN YAPAY ZEKÂ FARKLI ORGAN NAKİLLERİNDE KULLANILABİLİR

Turan, yapay zeka sisteminin farklı organlar için de eğitilebileceğini ve emsal muvaffakiyetler elde edilebileceğini söyledi.

Turan, son yıllarda sağlık alanındaki teşhis, tedavi, ameliyat esnası ve sonrasında yapay zekayla ilgili çalışmaların revaçta olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Aslında hekimlerimizin rahatlamasını sağlamak, karar takviye düzenekleriyle performanslarını artırmak ismine danışabilecekleri ikinci bir araç olarak yapay zekayı düşünüyoruz. Radyoloji, patoloji, onkolojide, tıbbın birçok alt disiplininde yapay zeka var. Hatta tüm bu disiplinlerdeki dataları yorumlayabilen, ortalardaki münasebetleri kurabilen, hekimlerimize tahminen onların da daha evvelden fark etmedikleri bulguları gösterebilecek yapay zekalar üzerinde çalışıyoruz. İlerleyen yıllarda, heyecan verici gelişmeler görmeye devam edeceğiz.”