0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dünya Gazetesi’nden Barış Erkaya’nın haberine nazaran negatif özsermayeler yalnızca son 1 yılda yüzde 39 büyüdü. Daha yüksek kar elde edecek bir model kurulamazsa kulüpler Bankalar Birliği mutabakatlarıyla bile açmaza girebilir.

Lig başladı. Transferler, elden çıkarılan futbolcular, gelen yeni yıldızlar ve birinci iki hafta performansları da görüldü. Lakin alandaki performanslar ne olursa olsun ligin uzun vadede yazgısını belirleyecek olan şey Türk kulüplerinin finansal performansları olacak. Zira transfer limitlerini de, gelecekte Avrupa kupalarında gösterilecek performansları da belirleyecek olan şey kulüplerin mali durumu olacak. Borsa şirketlerinin birinci yarıyıl mali tablolarıyla birlikte futbol kulüpleri ve sportif A.Ş.’lerin de mayıs finansal performansları açıklandı. Ve maalesef görüntü hiç de iç açıcı görünmüyor.

EN YÜKSEK NAKİT FENERBAHÇE VE BEŞİKTAŞ’TA

Görünüşe nazaran lige en yüksek nakitle giren kulüp Fenerbahçe oldu. Kasasında 139 milyon TL nakitle 2022 Mayıs ayını kapatan Fenerbahçe’yi 134 milyon TL nakitle Beşiktaş izledi. Galatasaray ise geçen yılın birebir devrinde kasasında bulunan 160 milyon TL nakde karşılık bu yıl mayıs ayında 5.5 milyon TL’lik bir nakitle dönemi açtı. Trabzonspor’un kasasında olan nakit ölçüsü ise 21.5 milyon TL civarındaydı. Elbette kulüplerin kasasında bulunan na- kit paraların tamamı kullanılabilir durumda değil. Zira borçlarına karşı bloke olan kısımlar var. Örneğin Beşiktaş için bu sayı 9 milyon TL, Fenerbahçe için 31 milyon TL, Galatasaray için 1.5 milyon TL ve Trabzonspor içinse 523 bin TL. Öte yandan Beşiktaş’ın vadesiz mevduat hesaplarında 106 milyon TL karşılığı döviz, 28 milyon TL ise TL bulunuyor. Fenerbahçe’nin vadesiz mevduat hesaplarında bulunan para ise 140 milyon TL’ye yakın. Galatasaray’ın vadesiz TL mevduatta 23 milyon TL’si, vadeli mevduatta ise 32.5 milyon TL’si var. Trabzonspor’un vadeli ve vadesiz mevduat hesaplarından bulunan toplam para 17 milyon TL’den biraz fazla.

BORÇ TOPLAMI 11.3 MİLYAR TL’YE ULAŞTI

Artık gelelim bilançolarda dananın kuyruğunun koptuğu noktaya. Yani borçlar kısmına. Dört büyüklerin “Nefes aldırdı” dediği Bankalar Birliği mutabakatıyla dört büyüklerin kısa vadeli finansal kredileri sıfırlandı. Lakin önümüzdeki 12 ay içerisinde ödeyeceği banka borçları hiç de o denli sıfırlanmış falan değil. Örneğin Beşiktaş’ın 12 ay içerisinde ödeyeceği banka kredisi 167 milyon TL, Fenerbahçe’nin 691 milyon TL, Galatasaray’ın 490 milyon TL, Trabzonspor’un ise 203 milyon TL. Burada mutabakatın en çok rahatlattığı kulüp, 2021 yılının mayıs ayı itibariyle 2 milyar TL’lik kısa vadeli banka kredisi ödemesiyle karşı karşıya olan lakin mutabakatla 12 ay içerisinde ödeyeceği kısa vadeli banka kredisi taksidi sıfırlanan Fenerbahçe. Bu yıl ve önümüzdeki yılın yarısına kadar yapılacak kredi ödemelerinin çoğu faiz ödemelerinden oluşuyor. Bankalar Birliği muahedesi, birinci yıl anapara ödemesiz bir mutabakat olarak karşımıza çıksa da faiz ödemeleri de hayli çarpıcı sayılara denk düşüyor. Ayrıyeten borcu uzun vadeye yaymış olmanın da bir diğer önemli handikapı ilerleyen kalemlerde karşımıza çıkıyor.

Beşiktaş’ın kısa ve uzun vadeli ödeyeceği toplam banka kredisi borcu yüzde 21 artışla 2.9 milyar TL’den 3.5 milyar TL’ye, Fenerbahçe’ninki yüzde 34 artışla 2.9 milyar TL’den 3.9 milyar TL’ye, Galatasaray’ınki yüzde 21 artışla 2.2 milyar TL’den 2.7 milyar TL’ye, Trabzonspor’unki ise yüzde 14 artışla 1 milyar TL’den 1.2 milyar TL’ye çıkmış durumda. Toplamda 11.3 milyar TL’lik bir finansal borç. Lisana kolay. Üstelik geçmiş deneyimlerin gösterdiği kadarıyla proje değil ziyan üreten mali yapılarla bu borçlar ödenmeye çalışılacak.

Peki hangi gelirlerle?

Pandemi nedeniyle bir evvelki dönem gelirleri tabana vuran futbol kulüplerinin hasılatları 2022/05 devrinde ise süratli artış trendine girmiş. Beşiktaş 1.3, Fenerbahçe ve Galatasaray ise 1.2 milyar TL civarında hasılar yaratırken, son şampiyon Trabzonspor’un gelirleri ise 867 milyon TL’ye çıkmış. Geçen yıla nazaran en süratli hasılat artışı yüzdesel olarak Beşiktaş’ta (yüzde 160).

Gelirlerin alt kırılımına baktığımızda en çok dikkat çeken nokta, yayın gelirlerindeki tabana vuruş. Dört büyükler arsında son dönemin şampiyonu Trabzonspor haricinde yayın gelirinde düşüş yaşamayan yok. Beşiktaş’ın yayın gelirleri yüzde 35, Fenerbahçe’nin yüzde 10, Galatasaray’ın yüzde 28 gerilemiş durumda. Maç hasılatı ve kombine kart, loca gelirlerinde çok önemli bir artış olsa da bu yanılsamadan diğer bir şey değil. Bir evvelki dönem pandemi nedeniyle kapalı olan statlara yine gelen kısıtlı sayıdaki seyircinin geri dönüşünü gösteriyor yalnızca.

Burada dört büyükler için istikrarlı ve kayda bedel artış gösteren tek gelir kalemi sponsorluk ve reklam gelirleri. Dört büyüklerin sponsorluk, reklamlar ve isim, lisans haklarından elde ettiği gelir 731 milyon TL’den 1.4 milyar TL’ye yani iki katına çıkmış. Bu kalemde son yıl en yüksek artışı yakalayan kulüp Fenerbahçe. Geçen yıla nazaran artış yüzde 139. Onu yüzde 86 artışla Galatasaray izliyor. Trabzon ve Beşiktaş ise yüzde 55’er artış yakalamış görünüyor.

Giderler kaleminde ise önlenemez bir artış var. Geçen yıl futbolcu, teknik takım, menajer ve öteki işçilere toplam 1.7 milyar TL fiyat ödeyen dört büyükler, bu yıl ise bu sayısı 3 milyar TL’nin üzerine çıkardı. En yüksek fiyat artışıyla karşı karşıya kalan kulüp yüzde 203’lük artışla Beşiktaş olurken, onu yüzde 98’lik artışla Trabzonspor izledi. Fenerbahçe fiyat artışlarını yüzde 59 ile, Galatasaray ise yüzde 18 ile sonlu tuttu.

NET ZİYANI AZALAN TEK KULÜP GALATASARAY

Gelir eksi sarfiyat eşittir kar. Kolay denklem. Pekala bu denklemde durum ne? Dört büyüklerin istisnasız hepsi bağımsız denetçilerin kurallı görüş verdiği şirketler. Bunun en kıymetli sebebi ise “borca batıklık şüphesi”. En azından denetçiler bu türlü yazmış. Bu borca batıklıktan çıkabilmek içinse istikrarlı ve tatmin edici bir gelir projeksiyonu gerekiyor. Pekala kulüpler bunu karşılayabilecek karlar yaratabiliyor mu?

Dört büyükler ortasında brüt kar yaratabilen tek şirket Fenerbahçe oldu. Onu performans açısından geçen yılki 278 milyon TL’lik brüt ziyanını 16 milyon TL brüt ziyana düşüren Galatasaray izliyor. Beşiktaş brüt kardan 307 milyon TL brüt ziyana dönerken Trabzonspor’un brüt ziyanı ise 210 milyon TL’ye çıkmış durumda. Temel faaliyet yani futbol faaliyetlerinde ziyanlar ise yeniden yalnızca Fenerbahçe ve Galatasaray’da düşmüş. Beşiktaş ve Trabzonspor’da ise futbol faaliyetlerinden ziyanlar giderek büyüyor.

Bir de bunlara net finansman yani kredilerden kaynaklı ziyanlar eklenince dört büyükler ortasında net ziyanı düzgünleşme gösteren tek bir kulüp kalıyor: Galatasaray. Dört büyüklerin yıllık net ziyanı toplam 1.6 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Yani aslında ekside olan kasalar her geçen daha da eksiye gidiyor.

GELİRLERİN 5 İLA 13 KATI KADAR TEMLİK

Yayın gelirleri, lisanslı eser satışları, maç hasılatları, kombine kart satışları, futbolcu yetiştirme ve kiralama gelirleri, Türkiye Kupası, sponsorluk ve reklam gelirleri, isim hakkı ve lisans hakkı gelirleri, UEFA kupaları iştirak ve performans gelirleri yahut dışarıya verilen futbolculardan transfer gelirlerinin tamamı 4 milyar TL. Yani bu gelirlerin büyük kısmı fiyatlara gidiyor. Üstelik bu kulüplerin gelirleri üzerinde, yıllık gelirlerinin 5 katı ile 13 katı ortasında değişen oranlarda temlik var. Beşiktaş’ın yayın gelirlerinin üzerinde 12 milyar 860 milyon TL’lik, isim haklarının üzerinde ise 699 milyon TL’lik temlik var. Fenerbahçe’nin yayın gelirleri üzerindeki temlik 14.8 milyar TL, isim hakları üzerindeki temlik ise 498 milyon TL. Galatasaray’ın temlik altında olan gelirleri 5.5 milyar TL. Trabzonspor’da toplam temlik fiyatı 5.9 milyar TL. Yani 4 büyüklerin gelecek yıllarda elde edeceği gelirlerin üzerinde toplam 39 milyar TL’lik temlik var.

YILDIZ OYUNCU TRANSFERLERİ HOŞ DE YA KULÜPLERİN MAAŞ BÜTÇELERİ

Artık de gelelim bizim taraftarlar olarak izlerken, liderler ve idarelerden transfer beklerken pek de düşünmediğimiz lakin gelecekteki öbür masraflara. Her taraftar tuttuğu grubun takımını yıldız futbolcularla doldurmasını beklerken rakip grup büyük transferler yaptığında idarelere veryansın ediyor. Lakin işin mali tarafında yönetilmesi gereken ve çığ üzere büyüyen ödenecek futbolcu, menajer, bonservis masraflarını kimse umursamıyor. Son vakitlerde toplumsal medyada sıkça duyduğumuz laf ise şu: Bana ne, ben taraftarım, benim cebimden mi çıkıyor? Artık okuyacaklarından sonra ileride tutacağı bir grup kalıp kalmayacağını da düşünmesi gerekiyor her futbol meraklısının. Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray önümüzdeki 4-5 futbol döneminde futbolculara yıllar itibariyle ödenecek olan garanti fiyatları açıklamış. Beşiktaş’ın bilançosunda ise bu kalemi bulamadık.

FENERBAHÇE 5 DÖNEMDE 1.2 MİLYAR TL’Yİ AŞTI

Evvel Fenerbahçe’den yola çıkalım. Yalnızca 2022-2023 yani içinde bulunduğumuz dönemde ödeyeceği toplam garanti fiyat geçen dönem 433 milyon TL iken bu dönem 569 milyon TL’ye çıkmış. Önümüzdeki toplam 5 dönemde ödeyeceği toplam garanti fiyat 1.2 milyar TL. Üstelik bu sayılar, Jorge Jesus, Joao Pedro, Luan Peres üzere transferlerden evvelki sayılar. Bilanço açıklanma tarihinden sonra gelen bu üç ismi ekleyip, Kim Min Jae’nin bonservisle gönderilmesi nedeniyle bu isme ödenen yıllık fiyat çıkarıldığında önümüzdeki 5 dönemde ödenecek toplam garanti fiyat 1.34 milyar TL’ye çıkıyor.

GALATASARAY 1 MİLYAR HUDUDUNA DAYANDI

Galatasaray’da dört dönemin bilançosu yazılmış. Bu sayı evvelki dönem 290 milyon TL’den bu dönem 284 milyon TL’ye düşmüş. Ama elbette bu sayı aldatıcı. Zira Ryan Babel, Sofian Feghouli üzere yüksek yıllık fiyatlı kontratlardan çıkılmış dataları gösterirken yeni gelen transferleri kapsamıyor. Örneğin bu sayılara Okan Buruk, Abdülkerim Bardakçı, Kazımcan Karataş, Sergio Oliveira, Seferovic, Leo Dubois, Midtsjö, Lucas Torreira, Dries Mertens üzere isimlerin gelişini ekleyip, Marcao, Diagne, Mostafa Mohamed, Aytaç Kara, Morutan üzere isimlerin gidişini çıkardığımızda Galatasaray’ın dört dönemlik toplam garanti fiyat ödemeleri toplamı 982 milyon TL’ye çıkıyor.

ŞAMPİYON TAKIMIN FIRTINAYA MALİYETİ

Trabzonspor’da ise aslında şampiyonluk takımı kurmanın maliyeti mevcut datalarda bile epeyce çarpıcı görünüyor. 2021 dönemi başlarken 594 milyon TL garanti fiyatla başlayan Trabzonspor, bu yıl tıpkı periyoda gelindiğinde 927 milyon TL’lik bütçeye ulaşmış. Daha sonra yaşananlara bakarsak: Denswill, Eren Elmalı, Doğucan Haspolat, Jens Stryger Larsen, Trezeguet gelmiş. Cem Akpınar, Diabate, Kouassi, Erce Kardeşler, Flavio, Yunus Mallı, Abdülkadir Parmak, Batuhan Kör, Berat Özdemir gitmiş. Sonuçta Trabzonspor’un yıllık garanti fiyat ödemesi 1 milyar 150 milyon TL’ye ulaşmış.

Trabzonspor’un yaptığı yeni futbolcu mutabakatlarında menajerlerle ilgili usulü de epeyce enteresan. Trabzonspor futbolcuların menajerlerine olan ödemeleri, futbolcunun Trabzonspor’dan alacağı yıllık fiyatların yüzde 5’ini menajerlik fiyatı olarak ödeme konusunda anlaşmış. Yani futbolcu maaş bütçesi büyüdükçe menajerlere ödenecek para da büyüyor. Ayrıyeten bu bilançolar hazırlanıp yayımlandıktan sonra yapılan bir sürü de transfer var. Bunlar bu hesaplamalara dahil değil. Üstelik daha da transfer dönemi kapanmış değil. Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Trabzonspor taraftarları Belotti’lerin, Icardi’lerin, Maxi Gomes’lerin, Dembele’lerin, Shomurodov’ların, Hakim Ziyech’lerin, Amiri’lerin hayalini kuruyor. Bunlardan birkaçı bile gelse maaş bütçelerinin yıllık yüzde 10-20 artışı kelam konusu olacak. Daha da vahim olan durum, bu sayılar yalnızca garanti fiyatları kapsıyor. Yani örneğin transfer edilen futbolcuların kulüplerine yapılacak bonus ödemelerini, futbolculara yapılacak maç başı bonuslar şimdi eklenmemiş hali. Bunların sonuçlarını da 2023 Mayıs bilançolarında göreceğiz.Şu anda Trabzonspor, Galatasaray, Fenerbahçe’nin toplam garanti fiyat bütçesi önümüzdeki dönemler dahil 3.5 milyar TL.