Türkiye, Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaşta ateşkesin sağlanması için ağır efor sarf ediyor. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu dün Moskova’ya gitti, bugün de Kiev’de olacak. 

Kanal7 Ankara Temsilcisi ve Yeni Şafak Muharriri Mehmet Acet bugünkü yazısında, Türkiye’nin eforlarını ve Ukrayna Rusya savaşında son durumu kıymetlendirdi. Rusya’nın prestij kaybettiğini hatırlatan Acet, “Putin’in, ‘heybetli ordusunun’ fiyakasının bozulmasına kolay kolay müsaade vermesini beklemek fazlaca polyannacılık olur” sözlerini kullandı.

Mehmet Acet’in, “Ukrayna için barış arayışları ve Türkiye’nin kolaylaştırıcı rolü” başlıklı yazısı şöyle:

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal teşebbüsüyle başlayan savaşta, silahların susması umudu, birinci sefer ufukta belirdi.

En azından piyasalar bunu bu türlü algıladı.

Son günlerde petrol fiyatlarının gerilemesinde, altının ons fiyatının düşmesinde Ukrayna için barış umudu belirleyici bir rol oynadı.

Bu umutlu havanın art planında taraflar ismine yapılan açıklamalar var.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, “Ukrayna ile kimi formüller üzerinde muahedeye yakınız” dedi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’nin kelamları de birebir doğrultuda oldu:

“Bir şeyler üzerinde muahedeye başladık.”

Pekala, bir uzlaşma sağlanacaksa şayet, bu nasıl bir uzlaşma olacak?

Yapılan açıklamaların ‘satır arası’ okumalarından birtakım sonuçlar çıkarılabilir.

Örneğin, tekrar Rus Bakan Lavrov’un şu açıklamasından:

“Müzakerelerde Ukrayna’nın tarafsızlık statüsü, Rusya’nın güvenlik taleplerine paralel halde tartışılıyor.”

Bunun üzerine bir de Kremlin Sözcüsü Peskov’un “Ukrayna’da tıpkı İsveç’te olduğu üzere tarafsız devlet oluşturulması fikrine sıcak baktıkları” tarafında yaptığı açıklamayı ekleyelim.

(Wikipedia bilgisi: İsveç, 1814 yılından bu yana savaşa katılmayan, dünyanın en eski tarafsız ülkesidir.)

Anlaşıldığı kadarıyla, Rusların ‘kırmızı çizgi’ olarak en başta deklare ettikleri Ukrayna’nın, NATO’nun genişlemesi gayesinden çıkarılması ve bunun anayasal teminatlar dâhil yazılı hale getirilmesi üzere bir yer üzerinden ilerleniyor.

PUTİN ÇIKMAZ SOKAKTA MI?

İngiliz Economist mecmuasına nazaran, Ukrayna için mutabakat umudunun ortaya çıkmasının temel münasebeti, Putin’in meskendeki hesaplarının çarşıya uymaması.

Mecmuanın ‘Rusya’nın Stalinleştirilmesi’ başlığını taşıyan kapak yazısından bir alıntı yapalım:

“Rusya’nın yeni bir hükümeti dayattığını farz edin. Bu durumda Ukraynalılar işgalcilere karşı birleşeceklerdir. O denli bir durumda Putin’in kuklası, işgal olmadan ülkeye hükmedemeyecek demektir. Öteki yandan Rusya’nın Ukrayna nüfusunun yarısını bile denetim edebilecek parası ya da askeri birliği bulunmuyor. Amerikan askeri doktrinine nazaran, ayaklanmaları sindirmek için her 1000 bireye 20-25 civarı askere muhtaçlık var.”

Economist mecmuasının bakışı üzerinden kıymetlendirecek olursak İngilizler, Putin’in bu savaşı kaybettiğini çoktan satın almış görünüyor.

Dahası, askeri operasyonun başarısızlığı nedeniyle, Rusların kimse tarafından yenilemeyeceği düşünülen heybetli ordusunun, daha küçük, daha az donanımlı lakin daha motive bir ordu karşısında zafer elde edemeyeceği gerçeğinin ortaya çıkmış olması, Rusya açısından önemli bir prestij kaybı manasına geliyor.

İngiliz bakışını yansıttığı için, yani bu savaşta net bir tarafı temsil ettiği için, burada yazılanların bir kısmına wishfull thinking/hüsnükuruntu gözüyle bakılabilir.

Putin’in, ‘heybetli ordusunun’ fiyakasının bozulmasına basitçe müsaade vermesini beklemek fazlaca polyannacılık olur.

Lakin yazıda kelamı edildiği üzere Putin’in önemli zorluklarla karşı karşıya olduğu da bir öbür gerçeği yansıtıyor.

ANKARA’NIN YAPAN ROLÜ, TANSİYONUN DÜŞMESİNE KATKI SAĞLIYOR

Geçen hafta Antalya’da tarafların en üst seviye temsiliyle yapılan üçlü tepeden bir sonuç çıkmamıştı.

Lakin devam eden günlerde sürpriz bir gelişme oldu ve Türk diplomasisi, Türkiye’nin arabuluculuk misyonuna uygun düşecek yeni bir mekik diplomasisinin içinde buldu kendini.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün Moskova’da Rus mevkidaşı Lavrov’la bir ortaya geldi.

Bugün de Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ve heyetiyle buluşması bekleniyor.

Çavuşoğlu’nun heyetler ortası görüşmelerin başlangıç evresinde yaptığı iki açıklama, bu trafikte Türkiye’nin misyonun ne olacağının bir özeti üzereydi:

1-Türkiye, net, istikrarlı hak ve hukuktan yana halini değiştirmedi. Her iki tarafla da münasebetleri güzel olan bir ülke olarak arabulucu ve kolaylaştırıcı rolümüzü sürdürüyoruz.”

2-Bugüne kadar ikili bağların yanı sıra birçok sıkıntı evrakta Rusya ile birlikte çalıştık. Bu çalışmalarımız çerçevesinde oluşan inanç sayesinde bugün bir masanın etrafındayız.

Çavuşoğlu’nun bahsettiği ‘zor dosyalar’ nedir diye sorunca akla çabucak Suriye geliyor.

Pekala, Rusların Suriye’deki tavrını Ukrayna’ya uyarlayacak olursak neler söylenebilir?

Putin, “Ruslarla Ukraynalılar tıpkı halk” dediği için ‘Slav dayanışması’ adına, Suriye’deki üzere kitlesel katliamlardan, geniş çaplı yıkımlardan uzak durmaya çalışıyor.

Lakin Suriye deneyimi, Rusların Ukrayna’da iki adım ileri, bir adım geri atabileceğine işaret ediyor.

Yani Ukrayna’da silahlar kısa vadede sussa da, orta ve uzun vadede, bu sessizliğin bozulmayacağının bir garantisi bulunmuyor.